Josip Pejaković je jedan od najpoznatijih bosanskohercegovačkih glumaca, dramskih pisaca i javnih intelektualaca, rođen 5. marta 1948. godine u Travniku. Njegova karijera, koja traje više od pet decenija, ostavila je neizbrisiv trag u kulturnom, ali i društveno-političkom životu Bosne i Hercegovine. Pejaković je poznat po svom jedinstvenom glumačkom izrazu, inteligentnoj satiri, te angažmanu u cilju očuvanja bosanskohercegovačke kulturne baštine i suživota.
U mladosti se bavio muzikom i bio član legendarne grupe “Veziri”, jednog od prvih rock bendova u bivšoj Jugoslaviji. Ipak, njegov pravi put bio je teatar. Diplomirao je na Filozofskom fakultetu u Sarajevu, a pozorišnu karijeru započeo u Kamernom teatru 55, gdje je ostavio snažan pečat kroz uloge koje su bile spoj duhovitosti, mudrosti i socijalne kritike.
Posebnu popularnost stekao je monodramama koje je pisao i izvodio širom bivše Jugoslavije. Najpoznatije među njima su: “Oj živote”, “On meni nema Bosne”, “Hajvani”, “Ućerivač” i “Rodijaci”. Ove predstave, koje je sam izvodio, govore o malom čovjeku, društvenim devijacijama, ratu, siromaštvu, korupciji i ljudskoj gluposti – uvijek sa elementima humora, ali i duboke tuge. Mnogi kritičari ističu da je Pejaković zapravo uspio stvoriti svojevrsni bosanski teatar savjesti.
Pejaković je glumio i u brojnim filmovima i televizijskim serijama. Među najznačajnijim filmskim ostvarenjima su “Savršeni krug” Ademira Kenovića, “Gluvi barut”, “Miris dunja”, te serije poput “Tale” i “Viza za budućnost”. Njegove uloge često su bile nabijene emocijom i nosile autentičan bosanski duh.
Pored glume, Pejaković se isticao i kao kolumnista, esejista i govornik, ne libeći se da javno kritikuje političke devijacije, nacionalizam i socijalne nepravde. Bio je i ambasador dobre volje UNESCO-a, te umjetnički direktor Narodnog pozorišta Sarajevo. U poslijeratnim godinama posebno je bio angažiran na promociji dijaloga i suživota u BiH, zalažući se za multietničku i građansku Bosnu i Hercegovinu.
U svojim javnim nastupima često naglašava da mu je “Bosna važnija od svega drugog” i da je njegova misija govoriti istinu, ma koliko bolna bila. Njegov stil je specifičan – spoj narodne mudrosti, književne preciznosti i duhovne težine.
Iako je u poznim godinama, Josip Pejaković i dalje aktivno nastupa, piše i govori. Smatra se živućim simbolom bosanske umjetnosti i savjesti, čovjekom koji je kroz smijeh i suze ispričao najdublje istine o životu običnog čovjeka u Bosni i Hercegovini.
